گهیځ
علم ارتباطات و مبانی آن!
بصیر احمد دانشیار، استاد پوهنتون و مسؤول زون جنوب غرب گهیځ
جهان معاصر را به عنوان دهکده جهانی می شناسند و این به سبب تحولاتی است که در زمینه ی ارتباطات روی داده است. ارتباطات امروزه به عنوان بازوی اصلی رشد و توسعه ملت ها و جوامع شناخته می شود و حرکت پر شتاب و روز افزون پیشرفت و رشد تکنالوژی ارتباطی، حرکت به سوی توسعه را سرعت بخشیده است. وسایل ارتباط جمعی که در شرایط کنونی اساسی ترین عامل همگرایی انسان و نزدیکی جوامع و ملت ها به حساب می آیند، مسیر انتشار نتایج اکتشافات و دست آوردهای بشری را هموار ساخته اند. سرعت در انتشار و پشت سرگذاشتن محدودیت های زمانی و جغرافیایی از ویژگی های عمده رسانه های نوین اند و این خود دست یابی به اهداف را آسان‌تر می‌سازد.
۱-۱٫ نقش ارتباطات در جامعه
ارتباط انسان‌ها، سنگ بنای جامعه انسانی است و بدون آن فرهنگ هرگز به عنوان خصیصه‌ی انسانی پدید نمی آید از جانب دیگر گسترش ارتباطات الکترونیک، جامعه جدید را چنان از جوامع پیشین متمایز ساخته است که عصر نو را، عصر ارتباطات می‌خوانند. وسایل ارتباطی، خود بر گردونۀ ارتباطی تأثیری شگرف برجای می‌گذارند.
۲-۱٫ تعریف ارتباط
«ارتباط» واژه‌ی عربی است که در لغت فارسی به معنی «پیوند»، «پیوند دادن»، «پیوستگی»، «پیوستن چیزی به چیزی دیگر»، «بستگی» و «ربط دادن» است. جمع آن «ارتباطات» است. در فرهنگ (وبستر): ارتباط عبارتست از عمل انتقال، اظهار، بیان و گفتگو بین یک فرد با افراد دیگر.
“ادوین امری” مفهوم ارتباط را چنین معرفی میکند: «ارتباط عبارت است از فن انتقال اطلاعات، افکار و رفتار‌های انسانی از یک شخص به شخص دیگر.»
«تیودور نیوکامب» در کتاب « روانشناسی اجتماعی» چنین می‌گوید: «هرگاه شخصی تأثیری را بپذیرد، که دیگری در مورد او اراده کرده است، دومی با اولی ارتباط بر قرار کرده است.» انجمن بین المللی تحقیقات ارتباط جمعی، ارتباط را چنین تعریف کرده است: «وقتی ارتباط گفته میشود منظور روزنامه‌ها، نشریه‌ها، مجله‌ها، کتاب ها، رادیوها، تلویزیون‌ها، ارتباطات دور، تلفون و تلگراف، کیبل های زیردریایی و پست است.»
ارتباط فرآیندی است که موجب ارتباط بین فرستنده و گیرنده برای دریافت پیام در زمان و مکان میشود. اگر چه نوع بشر عمدتا به مطالعه ارتباطات انسانی علاقه نشان می‌دهد، اما فرآیند ارتباط در تمام موجودات زنده وجود دارد. از جملات بالا نتیجه می‌گیرم که ارتباط امری بنیادین و جهانی است. اساس اصلی کارهای روابط عمومی، فرایند ارتباط است. ساده‌ترین فرمول ارتباطات، انتقال اطلاعات از یک شخص به شخص دیگر، یا به طور جدی‌تر به یک دستگاه است
که اخبار را تولید کرده و ذخیره می کند
“گربنر” ارتباط را به منزله کنش متقابل اجتماعی از طریق پیام، تعبیر میکند، پیام‌هایی که میتواند رسما رمز نهاده، نمادین یا به صورت رویدادهای نمونه‌ای از جنبه‌های مشترک یک فرهنگ باشد.
یکی از مهمترین تعریف‌هایی که تاکنون در بارۀ ارتباط شده است تعریفی است متعلق به «چارلز کولی» یکی از جامعه شناسان امریکایی: «ارتباط مکانیزمی است که روابط انسانی بر اساس و به وسیله آن به وجود می‌آید و تمام مظاهر فکری و وسایل انتقال و حفظ آنها در مکان و زمان بر پایه آن توسعه پیدا میکند.»
ارتباط، حالات چهره، رفتارها، حرکات، طنین صدا، کلمه‌ها، نوشته ها، چاپ، راه آهن، تلگراف، تلفون و تمام وسایلی که اخیراً در راه غلبه بر مکان و زمان ساخته شده‌اند را در برمی‌گیرد.»
در تعریفی که «کولی» در مورد ارتباط نموده است چند عنصر را می‌توان یافت که با تجزیه و تحلیل آنها اهمیت پدیده ارتباط و نقش وسایل ارتباطی در جوامع معاصر به خوبی آشکار می‌گردد.
– نخستین اندیشه‌ی مهم موجود در این تعریف آنست که ارتباط را مبنای اساسی روابط انسانی تلقی می کند.
– معرفی ارتباط به عنوان جریان خاصی است که روابط انسانی با استفاده از آن عملاً برقرار می‌گردند.
– در این تعریف به عنصر دیگری که می‌توان آن را نمادگذاری و مظهرسازی (کلمه‌ها، علامه‌ها، تصویرها و مانند آن) نامید و لازمه‌ی برقراری ارتباط بین انسان‌هاست، نیز اشاره میشود.
– آخرین عنصری که در تعریف مشاهده می‌گردد وسیله انتقال است، که موضوع و محتوا روابط انسانی (اطلاعات، افکار، تمایلات، تجربه‌ها و نظایر آن) را از شخصی به شخص دیگری یا از گروهی به گروه دیگر منتقل میکند.
۳-۱٫ سیری در تحول مطالعات ارتباطی
مطالعات ارتباطی، یکی از شاخه‌های جوان علوم اجتماعی معاصر جهان به شمار میرود. این مطالعات پس از جنگ جهانی دوم رشد یافته و هنوز شالوده‌های نظری و ابزارهای روش شناسی خاص خود را به صورت کامل نیافته است. در طی حدود نیم‌قرن اخیر، مطالعات ارتباطی، در زمینه‌های گوناگون از مبانی نظری و شیوه‌های روش شناسی رشته‌های علمی دیگر یاری جسته است. برای آشنایی بیشتر با دشواری‌ها و کمبودهای مطالعات ارتباطی معاصر، یادآوری تحول تاریخی آن ضروری است.
در مطالعات گوناگونی که تا پیش از دوران رنسانس اروپا در زمینه‌های فلسفی و اجتماعی صورت گرفته است، ارتباطات به طور غیر مستقیم بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد. در این مطالعات، عنصر اصلی مورد نظر در ارتباطات «اندیشه‌های انسانی» و به عبارت دیگر محتوای پیام بود و در این زمینه به طرز ارائه اندیشه و وسیله نشر آن، توجه کمتری می‌شد به دنبال اختراع تکنیک چاپ توسط گوتنبرگ و افزایش تعداد استفاده کنندگان و تأثیر پذیرندگان اندیشه‌ها، مجراهای ارتباطی، ابتدا کتاب‌ها و سپس؛ مطبوعات مورد توجه قرار گرفتند. این تحول عکس‌العمل‌های متفاوتی نظیرکتاب‌سوزی‌ها و سانسور کتاب و مطبوعات، همچنین؛ مبارزه در راه آزادی نشریات و مطبوعات و ایجاد حرفه روزنامه‌نگاری و کسب حیثیت برای این حرفه را به دنبال داشت.
در نتیجه با این بررسی در باره سیر تحول مطالعات ارتباطی، می‌توان نتیجه گرفت که از جنگ جهانی دوم تاکنون، چند برداشت مهم در این زمینه مورد نظر بوده اند. در نخستین برداشت‌ها، ارتباط به عنوان انتقال اطلاعات و سپس به عنوان اقناع مورد توجه قرار گرفته‌اند. در برداشت‌های جدید، ارتباط از یک طرف به منزله بیان شخصی، تأثیرگذاری متقابل و همبستگی اجتماعی و از سوی دیگر به مانند ابزار اصلی دگرگونی اجتماعی و سیاسی مورد بررسی و مطالعه واقع شده‌اند.
ژان کلوتیه سیر تحول جوامع به لحاظ گسترش ارتباطات را به شرح زیر دسته بندی نموده است:
– ارتباطات شخصی: در شرایط اولیه‌ی زندگی انسان ارتباطات، رو دررو، مستقیم و شخصی بود. اشخاص در کنار هم زندگی می‌کردند و با یکدیگر ارتباط چهره به چهره داشتند.
– ارتباطات نخبگان: بیشترین نقش در این دوره ارتباطات مذهبی بود. در مصر قدیم کاهنان مصری، در مسیحیت کشیش‌ها عامل عمده‌ی ارتباطات بودند. در دوره اختراع چاپ مقاومت‌هایی وجود داشت. ویژگی عمده این ارتباط تکیه بر وعظ و خطابه و شکل‌گیری کانون‌های مذهبی بود.
– ارتباط جمعی (توده‌ای): خبری شدن روزنامه‌ها و افزایش تیراژ آنها در قرن ۱۹ شکل گرفت و بعدها رادیو و تلویزیون توسعه یافت. در این مرحله مخاطبان توده‌های جمعی هستند که در میان آنها شکل خاصی از ارتباطات یعنی ارتباطات تودهوار سامان می‌گیرد.
– ارتباط فردی: در این مرحله ارتباطات بر اساس تمایلات فردگرایانه است. فرد دارای تمایلات، از جمع جدا گردیده و به سوی انواع رسانه‌های فردگرا سوق پیدا میکند. گسترش دستگاه فردگرا مثل ویدئو، ضبط صوت، کمپیوتر و موبایل است.
۴-۱٫ مفاهیم مشترک در تعاریف ارتباط
به صورت کلی می‌توان به موارد زیر به عنوان نقاط مشترک دیدگاه نویسندگان در تعریف ارتباطات اشاره کرد:
- ارتباط یک نوع انتقال است: فرایند یا جریان انتقال اندیشه‌ها، عقاید، اطلاعات و…
- انتشار: انتشار افکار عقاید، اطلاعات و…
- پیوستگی اجتماعی: ایجاد هماهنگی بین اعضا و همبستگی اجتماعی
- اشتراک فکری
- همکاری عمومی
۵-۱٫ اهداف ارتباط
الف: ارتباط برقرار می‌كنید تا خود را بهتر بشناسید. بسیاری از نویسندگان حوزه ارتباطات اظهار داشته‌اند كه هر یك از ما مهمترین موضوع در ارتباط میان فردی هستیم.
‹‹وندل جانسون›› در این مورد می‌گوید: مهمترین مركز توجه در ارتباط، خود شما هستید و باید هم باشید و از این بودن نباید احساس شرمندگی كرد.
ب: ارتباط برقرار می‌كنید تا دیگران را بیشتر بشناسید و از شك و تردید در باره اطرافیانتان بكاهید. اغلب كارهایی كه دیگران انجام می‌دهند و یا در مورد آنها اظهار نظر می‌كنند شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد و مایل هستید رفتاری متناسب با رفتار دیگران داشته باشید. این كه مثل آنان باشید یا نه، انتخاب با شما است. اما غالبا افراد برای پی بردن به احساس، افكار و یا مطلع‌شدن از چگونگی رفتار دیگران، ارتباط برقرار می‌كنند.
ج: ارتباط برقرار می‌كنید تا جهان پیرامون خود را بشناسید. شما قادرید دنیایی كنونی، گذشته و آینده را كشف كنید و برای برقراری ارتباط ثمر بخش از توانایی منحصر به فرد انسانی یعنی استفاده از نمادها – به ویژه زبان بهره مندید.
د: ارتباط برقرار می‌كنید تا دنیا را با دیگران تقسیم كنید و آنها را یاری رسانید. همان طور كه قبلا ًنیز ذكر كردیم، شما مهمترین هدف ارتباط هستید و در باره خود از دیگران كسب اطلاع می‌كنید. این ارتباط شما را با خانواده، دوستان، گروه‌ها و انجمن‌ها پیوند می‌زند. هدف مهم دیگری كه دنبال می‌كنید، برقراری ارتباط و حفظ تداوم آن است. بدین معنی كه از شما قدردانی شود، به شما توجه شود. شما را دوست بدارند و شما نیز آنان را دوست بدارید.
ه: ارتباط برقرار می‌كنید تا آنها را مجاب كنید و تحت تأثیر قرار دهید و یا در برابر نفوذ دیگران ایستادگی كرده و میزان آن را بسنجید. ارتباط برقرار می‌كنید الگوی ارتباط در ایام كودكی با دستورات و فرامین اعضای خانواده شكل می‌گیرد، ولی در سال‌های بعد الگوی ارتباط تغییر می‌كند و امر و نهی مقتدرانه جای خود را به اقناع و تأثیر گذاری می‌دهد. رئیس یا والدین به عنوان مركز اقتدار نه فقط باید قدرت كنترول و نظارت داشته باشند، بلكه باید از طریق ارتباط با دیگران قدرت اعمال نفوذ و تداوم آن را نیز دارا باشند تا بدین ترتیب عواقب اجرا نكردن دستورات را به آنها گوشزد كنند. ارتباط همراه با پاداش و تنبیه میتواند اهرم قدرتمندی در به نظارت و به نظم درآوردن دیگران باشد. معلمان، مدیران، والدین، سیاستمداران، بازرگانان و رهبران مذهبی از معدود افرادی هستند كه هدف شان از ارتباط تأثیرگذاری و تغییر عقیده و طرزالعمل دیگران است.
و: ارتباط برقرار می‌كنید تا تفریح كنید، استفاده معنوی ببرید و از نظام خشك و انعطاف ناپذیر دیگر انواع ارتباط كه قبلا متذكر شدیم، رهایی یابید.
۶-۱ عناصر ارتباط
– هر ارتباطی حامل یک پیام است.
– هر پیام شامل علایمی است.
– هر پیام توسط کانال ارتباطی به گیرنده می‌رسد.
– از نگاه ریاضی، پیام‌ها رمزگذاری و رمزگشایی می‌شوند.
– مهمترین اجزا در فرایند ارتباط، فرستنده و گیرنده پیام است.
– هر ارتباط دارای یک باز خورد است.
تمامی این عناصر می‌بایست با توجه به زمینه وقوع آنها، هم در قالب یک احساس خاص و فوری و هم در بافت اجتماعی فرهنگی زمان مورد توجه قرار می‌گیرند. درین زمینه، (ژان مزون نو) روانشناس‌اجتماعی و جامعه شناس برجسته معاصر فرانسوی معتقد است که «محیط یا بافتی که ارتباط در آن صورت می‌گیرد، از اهمیت خاصی برخوردار است.» این محیط، شامل عوامل روانی – اجتماعی زیر است:
«موقعیت پیام دهنده و پیام گیرنده، نگرش‌های پیشین و ادراک همزمان پیام، فرستنده پیام و گیرنده پیام.»
۷-۱٫ اصول ارتباط
ارتباط تأثیر عمیق و ژرفی در کم و کیف زندگی و روابط ما با دیگران دارد. رعایت اصول اساسی زیر شما را یاری می‌رساند که در ارتباط با دیگران به لحاظ مسایل شخصی احساسی، اجتماعی و مالی موفق شوید.
اصل ارتباطی شماره یک: همه کارهای ما نوعی ارتباط است.
اصل ارتباطی شماره دو: نحوه‌ی ارسال یک پیام نحوه‌ی دریافت آن را معین میکند.
اصل ارتباطی شماره سه: آنچه اهمیت دارد دریافت پیام است و نه ارسال آن.
اصل ارتباطی شماره چهار: چگونگی آغاز پیام، اغلب حاصل ارتباط را تعیین میکند.
اصل ارتباطی شماره پنج: ارتباط یک جاده دو طرفه است.
تمام لحظات زندگی ما آکنده از پیام های شفاهی و غیرشفاهی، ارادی و غیرارادی است. زبان تنها وسیله‌ی
ارتباطی نیست، کلمه‌های که ما بر زبان جاری می‌کنیم، برحسب موقعیت، فقط بین هشت تا بیست و چهار در صد پیام ما را تشکیل می‌دهد و به این ترتیب در دنیا گسترده ارتباطات، تنها مشتی از خروار است.
بسیار اتفاق می‌افتد که یک پیام به آسانی مغایر با منظور ما دریافت شود. بنابر این منطقی است که بگویم ارتباط واقعی پیامی است که شنونده استنباط میکند، نه آنچه گوینده می‌گوید. به بیانی دیگر صرفا حسن نیت ما در ارسال پیام کافی نیست، بلکه عملکرد و بیان ما باید بتواند نیت ما را منتقل کند.
۸-۱٫ راه‌های ایجاد ارتباط مناسب
- اهمیت لحن بیان
کلمه‌ها را با لحن خشن، ملایم و یا معمولی و با زیر بمی متفاوت، ملایم و یا یکنواخت اداء می‌کنید. تمام این خصوصیات در برداشت شنونده از پیام شما نقش اساسی دارد. کارشناسان معتقدند که سی‌وهشت در صد از استنباط اولیه از هر عبارت، بستگی به نحوه‌ی بیان آن دارد. در حقیقت مردم از طرز گفتار ما، در باره‌ی ما به قضاوت می نشینند. تأثیر تکیه‌ی کلمه‌ها را در مفهوم عبارت نباید نادیده گرفت. بیشتر مردم از تأکیدی که ناخود آگاه بر کلمه‌ها دارند ناآگاهند. برای پی بردن به اهمیت این موضوع به جمله‌ی زیر نگاه کنید. همانطور که ملاحظه می‌کنید ده کلمه در این عبارت دیده میشود« من هرگز نگفتم که او به کسی دروغ نگفته است.»
- زیبایی و جذابیت کلام
بعضی صداها پرمایه و غنی، برخی دیگر آواز گونه، تعدادی گرم و دلنشین، گروهی آکنده از افاده، و سرانجام
پاره‌یی سرد، بی احساس و یکنواخت است. لحن صدا از کیفیت صوت، طنین و گویایی آن رنگ می‌گیرد. تغییر در کیفیت صوت گویای احساسات، عواطف و تفاوت در معانی است. زیر و بم صدا، تعیین کننده و نت بالا یا پائین یا ترکیبی از این دو نت است که موجب تنوع صدا و قوت آن میشود.
ترکیب مناسبی از سرعت کلام و زیر و بم صدا موجب جذابیت کلام است. صدای بعضی افراد مانند شهدی که از ظرفی خارج میشود بسیار آرام است. شماری دیگر با سرعت و یک نفس چهچه می‌زنند. پاره‌یی دیگر هم بسان گلوله‌هایی که از لوله مسلسلی شلیک میشود، کلمه‌ها را با فشار از دهان بیرون می‌رانند. تعدادی هم صدا یشان به جیغ و ناله بیشتر شباهت دارد. باید گفت لحن صدا، بندبند، سریع، شمرده، آهسته، بلند و تند میتواند در ارائه‌ی پیام تأثیرگذار باشد.
۹-۱٫ مهارت‌های چهارگانه ارتباطات
برای درک ارتباط کلامی با مهارت‌های چهارگانه ارتباط کلامی آشنا می‌شویم. «شنیدن و گفتن، خواندن و نوشتن» مهارت‌های چهارگانه‌ی مفاهمه و ارتباط کلامی هستند که آدمیان به طور طبیعی و به ترتیب آنها را آغاز میکنند:
۱.گفتن؛ ۲ سالگی
۲.شنیدن؛ ۴ سالگی
۳. خواندن؛ ۶ سالگی
۴. نوشتن؛ ۸ سالگی
ما از زمانیکه متولد می‌شویم می‌شنویم اما شنیدن به عنوان مهارت از زمانی آغاز میشود که فرد تصمیم می-گیرد و با اراده انجام می‌دهد.
۱۰-۱٫ ارتباطات غیر کلامی
ارتباطات غیر کلامی فرایند رساندن معنا را به صورت پیام های بدون واژه از طریق ژست، زبان بدن یا استقرار؛ چهره و تماس چشمی، ارتباط جسم مانند لباس، مدل مو، معماری، نمادها و سمبل ها، همچنین از طریق مجموع موارد فوق توصیف میکند. ارتباط غیر کلامی نیز به عنوان سکوت زبان نامیده می شود و نقش کلیدی در زندگی روزمره بشر در روابط اشتغال به درگیری‌های رمانتیک را دارد. گفتار همچنین دارای عناصر غیر کلامی معروف به paralanguage است. این خدمات شامل کیفیت صدا، احساسات و سبک صحبت کردن و همچنین ویژگی های عروضی مانند ریتم، تکیه صدا و استرس است. به همین ترتیب، موضوعات شامل عناصر غیر کلامی مانند شیوه دست خط، نظم معنایی از کلمات و استفاده از شکلک برای انتقال عبارات احساسی به صورت تصویری است.
۱۱-۱٫ ارتباطات تصویری
ارتباطات تصویری انتقال نظرها و اطلاعات از طریق ایجاد نمایش های تصویری است. درجه اول با تصاویر دو بعدی همراه است شامل علایم، فن چاپ، نقاشی، طراحی گرافیک، تصویر، رنگ ها ومنابع الکترونیکی، ویدیو و تلویزیون است. تحقیقات اخیر در این زمینه بر روی طراحی ویب سایت و قابلیت استفاده از گرافیکی متمرکز شده است. طراحان گرافیکی از روش های ارتباط تصویری در عمل حرف هایشان استفاده می کنند.
۱۲-۱٫ ارتباطات کلامی
ارتباطات کلامی، در حالیکه در درجه اول به ارتباط کلامی سخن، اشاره می کند. گفته می شود، به طور معمول در هر دو واژه، کمک های کلامی و غیر کلامی عناصر برای حمایت از انتقال معنی تکیه دارد. ارتباط کلامی شامل بحث وگفتگو، سخنرانی ها، نمایش ها، ارتباطات بین فردی و بسیاری از انواع دیگر است. در ارتباطات چهره به چهره، زبان بدن و چگونگی صدا نقش مهمی را بر عهده دارد و ممکن است تأثیر بیشتری بر شنونده داشته باشد، نسبت به محتوای در نظر گرفته شده از واژه هایی که گفته شد. مجریان ماهر باید توجه مخاطب و ارتباط با آنها را در نظر بگیرند. در دنیای ارتباطات نقش محتوا، کمترین تأثیر را در انتقال پیام دارد. به گفته دوکتور محرابیان: ارتباطات شامل ۵۵٪ زبان بدن، ۳۸٪ تن صدا، ۷ ٪ محتوای کلمات است. با این وجود مهم ترین عناصر زبان بدن و تن صدا در ارتباطات است. محتوا تنها ۷٪ در انتقال پیام مؤثریت دارد.
۱۳-۱٫ ارتباطات نوشتاری و توسعه آن در طول تاریخ
در طول زمان، اشکال و ایده هایی در باره ارتباط بین مراحل استفاده از تکنالوژی تولید شده است. پیشرفت هایی شامل روانشناسی ارتباطات و روانشناسی رسانه، پدیدار شدن رشته های از مطالعه. پیشرفت ارتباطات را به سه مرحله انقلابی به نام “انقلاب اطلاعات ارتباطات” تقسیم کرده اند. در طول مرحله اول ارتباطات کتبی ابتدا با استفاده از نشانه ها یا علائم تصویری پدیدار شدند. این علائم تصویری از سنگ ساخته شده بودند، از اینرو ارتباطات کتبی هنوز قابل حرکت نبودند. در طی مرحله دوم نگارش با پدیدار شدن بر روی کاغذ، پاپیروس، خاکرس، موم و غیره آغاز شد. الفبای عمومی مرسوم شده بود و برای یکسان بودن زبان در میان مسافت های طولانی پذیرفته شد. یک جهش در تکنالوژی زمانی رخ داد که گوتنبرگ چاپ مطبوعات را در قرن ۱۵ اختراع کرد. مرحله سوم با انتقال اطلاعات از طریق امواج و سیگنال های کنترول الکترونیکی مشخص می شود. بناً ارتباطات، فرایندی است که معنی اختصاصی داشته است و این تلاش را نقل می کند تا درک مشترکی را به وجود آورد. این فرایند که نیازمند به فهرست وسیعی از مهارت در پردازش فردی، گوش دادن، مشاهده، صحبت کردن، سوال تجزیه و تحلیل حرکات و ارزیابی امکان مشارکت و همکاری است. موانع ارتباط موفق شامل پیام اضافی (زمانیکه یک شخص پیام های بسیار زیادی در یک زمان دریافت می کند)، پیچیدگی پیام است.
۱۴-۱٫ ارتباطات غیر انسانی
ارتباط شناسی (علم) و ارتباطات، واقع در بین رشته های خاص هر تبادل اطلاعات بین موجودات زنده به معنی تبادل علامت هایی که موجود زنده میفرستد و دریافت میکند، میتواند به عنوان یک شکل ارتباطی باشد؛ حتی موجودات اولیه مانند مرجان ها دارای سر رشته ارتباط هستند. ارتباطات غیر انسانی اغلب شامل سلول سیگنالینگ، ارتباط سلولی و انتقال شیمیایی بین موجودات اولیه مانند باکتری ها و در داخل گیاهان و پادشاهی قارچ ها میباشد.
۱۵-۱٫ ارتباطات حیوانات
حوزه گستردهای از ارتباطات حیوانی شامل بسیاری از مسائل ETHOLOGY است. ارتباطات حیوانات میتواند به عنوان هر رفتار یک حیوان که به رفتار کنونی و آینده دیگر حیوانات تأثیر می گذارد تعریف شود. به مطالعه ارتباطات حیوانی جانور شناسی گفته می شود (تشخیص از انسان شناسی، مطالعه ارتباطات انسانی) نقش مهمی را در توسعه نژاد شناسی، جامعه شناسی و مطالعه شناخت حیوانات بازی کرده است. ارتباطات حیوانات، در واقع مفهوم درستی از دنیای حیوانات است به طور کلی، در یک رشته به سرعت در حال رشد و حتی در قرن ۲۱ میلادی تا کنون، بسیاری از برداشت های اولیه مربوط به زمینه های مختلف از جمله استفاده از نام شخصی نمادین، احساسات حیوانات، فرهنگ حیوانات و یادگیری، و حتی رفتار جنسی، در استدلالهای طولانی تغییرات اساسی به خوبی شناخته شده است.
در نتیجه در عصر ارتباطات، ندانستن اصول، مبانی و مؤلفه های ارتباطی عامل انزوا، گوشه گیری و عقب گرد خواهد بود. لذا در قرن بیست و یک که همانا عصر و قرن ارتباطات مسمی شده میطلبد تا همگان در پی کسب ارتباطات مؤثر، پایدار و مفید باشیم تا از این طریق به داشته های علمی، معنوی و مادی مان بیفزائیم. بدون ارتباطات رسیدن به اهداف معینه و متوقعه محال و دشوار خواهد بود. ارتباطات عمده ترین و اثربخش ترین سلاح در عصر ارتباطات تلقی میشود.
جوامع و اجتماعات امروز ارتباطات را کلیدی ترین عنصر در رسیدن به جامعه مرفه، گفتگو محور، مؤثر و مسالمت آمیز عنوان میکنند. انتظار میرود تا ارتباطات در جامعه ما نیز مؤلفه های ارتباطی و اصول ارتباطی مؤثر را با خود داشته تا منظم و منسجم در تأمین ارتباطات مفید و ارزنده واقع شود.
منابع و مآخذ:
۱. الوانی، سید مهدی. مدیریت عمومی. تهران: انتشارات نی، ۱۳۹۱٫
- بیدار مغز، محمد علی. ارتباطات غیر کلامی. تهران: انتشارات کارگزار روابط عمومی، ۱۳۹۲٫
- بلیک، هارولدسن، رید، ادوین، مترجم: اوحدی، مسعود. طبقه بندی مفاهیم در ارتباطات. تهران: انتشارات سروش، چاپ دوم، ۱۳۹۲٫
- داد گران، دکتر سید محمد. مبانی ارتباطات جمعی. تهران: انتشارات فیروز، ۱۳۹۲٫
- ساروخانی، باقر. جامعه شناسی ارتباطات. تهران: انتشارات اطلاعات، ۱۳۹۱٫
- صبری، حمید. آشنایی با دانش ارتباطات. تهران: انتشارات ثانیه، ۱۳۸۱٫
- فانوس، میرعزیزاحمد. ارتباط مفهومی فردی و همگانی. کابل: انتشارات رسالت، ۱۳۸۹.
- فرهنگی، علی اکبر. ارتباطات انسانی. تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا: چاپ هشتم، جلد اول و دوم، ۱۳۹۲٫
- کیا، علی‌اصغر. ارتباطات جمعی و روابط بین الملل.تهران: انتشارات آن، چاپ دوم ۱۳۸۵.
- کاظم پور، اشرفی، سادات عبدالهی، زهرا، حسن، سادارت. مقدمه‌ای بر روابط عمومی. انتشارات: دانشگاه پیام نور.
- محسنیان‌راد، مهدی. ارتباطات انسانی. تهران: انتشارات سمت، ۱۳۹۱٫
- مایرز،گیل.ای و میشله.تی. مترجم: حواصابرآملی، پویایی ارتباطات انسانی. تهران: دانشکده صداو سیما،۱۳۸۳.
- سایت عصر ارتباط، ۱۳۷۸، نویسنده : طاهرامینی http://asreertebat.persianblog.ir/post/6
- سایت روبط عمومی، ۱۳۸۸، نویسنده: خسروشاهی http://ertebatate88.blogfa.com/88094.aspx
